Als er slechts een stroompunt beschikbaar is, terwijl je meerdere armaturen wilt aansluiten, kan het installeren van een spanningsrailsysteem de ideale oplossing zijn. We geven wat tips en trucs voordat je hiermee begint.
Heb je geen idee wat spanningsrail eigenlijk is? Lees dan hier onze blog "Wat is spanningsrails?" of bekijk ons webinar "Alles over spanningsrailsystemen (SLV Nederland)" op Youtube.
Heel in het kort: spanningsrail is een systeem van metalen profielen dat aan of in het plafond wordt bevestigd. In de rail kun je armaturen bevestigen, zodat ze van stroom worden voorzien. Je kunt armaturen altijd weer verplaatsen, verwijderen of extra toevoegen. Dat maakt verlichting met spanningsrail bijzonder flexibel. Dat is vooral handig in bijvoorbeeld winkels of horecagelegenheden, waar de inrichting van een ruimte snel kan veranderen.
Zo'n verlichtingsproject begint natuurlijk allemaal met de keuze van de spanningsrail zelf.
Als je de verschillende armaturen aan de spanningsrail apart wilt besturen, heb je een 3-fase spanningsrail nodig. Als ze alle armaturen altijd gelijktijdig moeten worden in- en uitgeschakeld, volstaat een 1-fase spanningsrail.
Op 1-fase spanningsrails stroomt elektriciteit alleen tussen twee geleiders: de fasegeleider (L) en de nul (N). Dit betekent dat alle lichtbronnen op de rail tegelijkertijd worden aangestuurd en dus altijd samen aan of uit gaan.
De 3-fase spanningsrails werken met drie geleiders (L1, L2, L3), die elk afzonderlijk kunnen worden gecombineerd met de nul (N). Dit biedt daarom de mogelijkheid om drie verschillende circuits op de rail te creëren. Deze kunnen alle drie afzonderlijk aangestuurd worden. Om de drie circuits van de 3-faserail effectief te kunnen gebruiken, moeten ze worden aangesloten met een vijf-aderige voedingskabel.
Lees verder ook: Kiezen tussen 1-fase spanningsrails en 3-fasen spanningsrails
Spanningsrail is verkrijgbaar in de uitvoeringen 12V en 230V. De 12V-rails zijn over het algemeen compacter en dunner, daarom worden ze vaak gebruikt in etalages. Voor algemene verlichting worden meestal 230V-rails gebruikt. Vergeet niet dat je met 12V-rails altijd een transformator nodig hebt. Dit bepaalt het aantal lampen dat op de rail kan worden geïnstalleerd. Het bereik van 230 V-rails is veel groter dan het bereik van 12V. Bovendien is 3-fase spanningsrail alleen verkrijgbaar in 230 V.
Qua armaturen is de keuze heel breed. Qua ontwerp, type lichtbron en lichtkleur, formaat en materiaal is er altijd wel een oplossing die past bij de behoeften van jouw project. Er zijn spots, pendelarmaturen, breedstralers en meer. In veel gevallen kun je pendelarmaturen van een adapter voorzien die het armatuur geschikt maken voor bevestiging aan een stroomrail.
Bekijk ook het webinar "Alles over spanningsrailsystemen van SLV Nederland":
Je hebt inmiddels het juiste type spanningsrail en de armaturen die passen bij jouw eisen en wensen gekozen. Alvorens verder te gaan met de installatie, is er een paar zaken waarop je moet letten.
Er zijn drie manieren mogelijk om spanningsrail te bevestigen:
Het eenvoudigste is om het direct aan het plafond of de muur te bevestigen.
Voor een extra decoratieve toets kun je de rail ook ophangen (pendelen). Dit is mogelijk met een vaste ophanging of kabelophanging. Als uw rail moet worden opgehangen, hebt u ook bevestigingsklemmen nodig.
In sommige gevallen kan spanningsrail ook verzonken in de wand of plafond worden ingebouwd.
Wanneer de aaneengesloten spanningsrail lang is en/of de gekozen armaturen relatief zwaar, kies dan voor de montage direct aan de wand of op het plafond.
De spanningsrail moet natuurlijk worden aangesloten op het stroomnet. Je moet een verbinding tot stand brengen. De keuze voor het type verbinder is afhankelijk van de plaats in de rail waar je in de rail de aansluiting wilt plaatsen: in het midden van de rail of aan het einde.
Bij het aansluiten van stroomrail is altijd aarde nodig. Je moet er ook over nadenken waar de aardingsdraad de rail in gaat. Afhankelijk van of die naar links of naar rechts gaat, heb je een andere verbinder nodig. In het geval van een recht stuk spanningsrail maakt de zijde van de aarde dat zoveel uit, je hoeft dan alleen de rail te draaien afhankelijk van de gekozen verbinding.
Bekijk ook: Mag ik spanningsrail aansluiten zonder aardedraad
Met de bovenstaande opsomming kun je een functionele rechte spanningsrail installeren. Als dat is wat je in gedachte hebt, heb je op dit punt slechts nog één onderdeel nodig: eindkappen om de uiteinden van de rail netjes mee af te werken.
Wil je echter geen rechte rail, maar wil je hoeken of bochten maken, of wil je bijvoorbeeld meerdere rails aansluiten, dan heb je andere accessoires nodig. Voor deze verbindingen moet je aandacht besteden aan verschillende elementen:
Controleer of de aardedraad naar links of rechts gaat. De beschrijvingen van de verbindingen geven aan of de aarde zich aan binnen- of buitenkant van de hoek bevindt.
Koppelstukken kunnen ook een verbindingsfunctie hebben. Dit is echter niet altijd het geval. Het toverwoord is: voorzichtigheid. Met 230V-rails is er in principe geen beperking van het aantal rails dat achter elkaar kan worden aangesloten. Met 12V is de maximale lengte van de rail afhankelijk van de transformator en het totale vermogen van de lampen die je gaat plaatsen.
Schuif en klik de adapter van een spot in de spanningsrail en gebruik de fixatieknop om de adapter in de rail te vast te zetten. Let er daarbij op dat de adapter van spanningsrail armaturen maar op één manier in de rail past. Gebruik nooit kracht om een spot te bevestigen of de fixatieknop te verdraaien!
Om je te helpen met het samenstellen van een stroomrailsysteem kun je gebruik maken van de online configurator van SLV. Hierin ga je stap voor stap door het ontwerpproces en zie je precies welke producten je moet bestellen om die configuratie te kunnen maken.
Ga je een spanningsrailsysteem installeren, maak dan altijd een tekening van datgene wat je voor ogen hebt. Zo zie je het snelst waar je welke aansluitingen en koppelstukken nodig hebt, en tevens hoe de aardedraad door de rail loopt. Leg voor installatie alle delen op de grond en controleer hoe de aardelijn door de rail loopt.
Kom je er niet uit? Dat is helemaal niet erg natuurlijk. Neem contact op met een van onze lichtexperts voor een goed advies.
Beste E.S.,
Hartelijk dank voor je vragen. Spanningsrail is een prachtig product, maar het vergt inderdaad even wat planning. Je elektro-installateur kan je hier eventueel ook bij ondersteunen.
Ik ga proberen de vragen zo begrijpelijk mogelijk uiteen te zetten:
Mocht je nog vragen hebben, dan hoor ik dat graag.
In principe kun je ook andere lampen te bevestigen aan de 1-fase of 3-fase spanningsrail, wanneer het gaat om pendelarmaturen. Je gebruikt daarvoor een losse pendeladapter die past bij de betreffende spanningsrail, bijvoorbeeld voor witte 1-fase rail: 143121 of 143171. Je dient de originele stekker van de voedingskabel van het armatuur te verwijderen en monteert hierop de pendeladapter. Je dient wel te letten op het gewicht van het armatuur. Dit moet de draagkracht van de adapter en van de rail zelf niet overstijgen natuurlijk.
Hallo Boris Grifo, dank voor je bericht. Je kunt spanningsrail in principe ook op een wand monteren. Er zijn ook kapjes verkrijgbaar om delen van de rail af te dekken. Dat ziet meteen netjes uit en voorkomt dat je met je vingers in kan komen. Maar in feite zou dat visueel hetzelfde opleveren als een kabelgootje monteren?
Hallo Boris Grifo, het is natuurlijk afhankelijk van welk merk spanningsrail we uit gaan. Maar als ik spreek voor SLV, dan is er inderdaad een dergelijke bocht alleen in het horizontale vlak (dus een 90 graden hoek naar link of rechts over het plafondvlak). De flexibele overgang zou dan inderdaad een oplossing kunnen zijn.
Hallo Timo, om de 1-fase rail van voeding te voorzien gebruik je een connector aan het uiteinde van de rail (bijvoorbeeld 143031) ofwel een verbindingsstuk tussen twee delen spanningsrail (bijvoorbeeld 143101).
Hallo Jacqueline,
Hartelijk dank voor je vraag via ons platform. Kun je een foto of tekening delen van hoe je een en ander hebt ingericht? Waar zit de aansluiting voor de voeding in deze installatie? Zou het kunnen zijn dat je het tweede stuk rails “verkeerd om” hebt zitten en daardoor de aardeverbinding niet doorloopt? (dit zou je overigens wel al gemerkt moeten hebben bij het monteren van de doorverbinder). Andere mogelijkheden zijn dat de doorverbinder op de een of andere manier defect is, of dat je een geïsoleerde doorverbinder hebt gebruikt (die geeft geen stroom door).
We horen het graag!
Hallo Jeanne, dank voor je bericht. Welke soort voeding heb je bij de rail aangeschaft? Eentje aan het uiteinde van de rail of een middenvoeding die je in rail zelf aanbrengt? Doorgaans kun je in de bouwmarkt afdekkapjes voor de centraaldoos aanschaffen. Daarmee is de doos netjes afgewerkt en breng je de rail eroverheen aan.
Beste Marloes, je dient een geisoleerd koppelstuk te gebruiken, dus één die de stroom niet doorlaat. Andere zou de rails als 1 stroomkring gezien worden en kun je de helften niet individueel in en uitschakelen.
Hallo Matie,
Het zou kunnen zijn dat de pinnetjes van de adapter aan het armatuur niet ver genoeg naar buiten komen. In deze bijlage zit een stappenplan over hoe je dit kunt controleren. Zou je hier eens naar willen kijken?
Hallo Raf, hartelijk dank voor je vraag.
In de handleiding van onze spanningsrail vind je de inbouw instructie, je dient voldoende bevestigingspunten te monteren, dit is afhankelijk van het totaal gewicht en totale constructie. Er zijn verschillende mogelijkheden om een en ander te monteren, een beetje inzicht ervaring in constructies is wel handig.
Hallo Mitch, dank voor je bericht! Kun je aangeven om welk merk / soort rail het gaat en wat voor voeding je hebt?
Ga ik even uit van EUTRAC 3-fase rail, dan heb je enerzijds voedingen aan het einde van de rail:
Maar er zijn ook voedingen die je op een willekeurige plaats in de rail kunt zetten:
Bovendien hebben koppel- en hoekstukken vaak de mogelijkheid (afhankelijk van merk en type) om voeding aan te sluiten.
In sommige gevallen is er boven de rail een beperkte ruimte waarin je wellicht een kabel kunt laten lopen tot aan het begin van de rail.
Hallo Mitch, voor zover ik kan zien heeft Nordlux / Link Track geen voedingsadapters die in de rail zelf vallen. Een mogelijkheid is wellicht om het stuk van 2 meter doormidden te zagen en er een "Central adapter for rails" tussen te zetten, dan kun je in het midden de voedingskabel aanbrengen.
Blijf net als vele anderen geïnformeerd over alle nieuwe artikelen, video's en podcasts dankzij de gratis nieuwsbrief die periodiek per e-mail verstuurd wordt.
Gratis. Je privacy is 100% gegarandeerd.
Je kunt direct online een meeting inplannen met een van onze lichtadviseurs. Of het nu gaat om een korte vraag, het (vrijblijvend) introduceren van een offerte-aanvraag of iets anders; we staan graag voor je klaar!
Is jouw vraag met de informatie op pagina niet of niet volledig beantwoord? Of staat je vraag of onduidelijkheid misschien nog niet in onze Kennisbank? Neem dan contact op met onze verlichtingsexperts.
Onze Kennisbank bevat tientallen veelgestelde vragen en thema's rondom de projectmatige toepassing van verlichting.