Waarom bromt mijn trafo?

Wie kent het niet; je schakelt de verlichting in, vaak in combinatie met een dimmer en je hoort een vervelende brom of zoem. Waar komt die vandaan en wat doe je eraan?

Wat is een trafo?

Met een transformator zorg je ervoor dat de ene wisselspanning (bijvoorbeeld 230 VAC~) wordt omgezet in een andere wisselspanning (bijvoorbeeld 12 VAC~). Hiervoor zijn in een trafo twee ijzeren kernen aanwezig, die zijn omwikkelt met draad. We noemen dit de "spoelen". De spoelen zitten in elkaars magnetisch veld. Dat magnetisch veld wordt opgewekt door wisselstroom. De wisselstroom in de ene spoel wekt volgens de wet van Lenz een een spanning op in de andere spoel. Transformators worden bij veel elektronische apparaten toegepast, waaronder verlichting.

Bekijk ook: Wat is het verschil tussen een trafo, een voeding en een led driver?

Transformator bromt of zoemt

Er zijn twee verschillende soorten trafo’s: conventionele trafo's en elektronische trafo’s. Een brommend, zoemend geluid of trilling kan per trafo-soort verschillende oorzaken hebben. Laten we voorop stellen: een trafo maakt altijd geluid. Maar in sommige gevallen is dat op een niveau dat het goed hoorbaar en storend is. Daarbij nemen we aan dat de trafo zelf verder geen (ander) defect vertoont, en de verlichting gewoon goed functioneert en niet knippert of iets dergelijks.

Brommen of zoemen van een transformator kan uiteraard met de (bouw)kwaliteit van het product te maken hebben. Wikkelingen op de spoel die (te) los zitten, onvoldoende lak tussen spoel en blik, een behuizing ("blik") die niet stijf genoeg dichtzit. Het kan er toe leiden dat een trafo vanaf dag 1 geluid maakt. In feite hoor je dan de 50 Herz van ons lichtnet.

Brommen of zoemen bij conventionele trafo's

Het brommen of zoemen van trafo’s wordt veroorzaakt door trillingen. Indien het geluid bij een conventionele trafo’s niet te herleiden is naar een bepaald defect, kan het geluid ontstaan door een magnetisch veld. Het magnetisch veld ontstaat in de behuizing van het armatuur.

Het kan zijn dat onder invloed van temperatuur (warmte) de laklaag tussen de spoel en het blik is verdroogd of verhard, waardoor er speling komt tussen de spoel en het blik. Met trillingen tot gevolg. In zo'n geval kun je met een kwast wat nieuwe schellak tussen spoel en blik aan te brengen.

Tevens zou het kunnen ontstaan door een "bewegend" bevestigingsoppervlakte zoals een woning met een houten dek. Een verlaagd plafond kan als "klankruimte" dienen, die het zoemen van een trafo versterkt. Doormiddel van rubbers kun je de bewegingen dempen of uiteraard een stevigere bevestigingsoppervlakte te gebruiken.

Brommen of zoemen bij elektronische trafo's

Mocht een elektronische trafo brommen of zoemen, dan duidt meestal op een onvolledige minimale belasting van de trafo. In de meeste gevallen zorgt de minimaal belasting van de elektronische trafo ervoor dat het geluid verdwijnt.

Ga naar: Alle transformers in het SLV-assortiment

Kom je er niet uit?

Je kunt uiteraard altijd contact opnemen met de Technical Customer Service van SLV Nederland. Je kunt er ook voor kiezen om onder dit artikel je vraag of opmerking in de reacties te plaatsen.

Meer informatie

Reacties

Reactie geplaatst op 28-2-2021 21:56:16 door Laurens Vos
Beste SLV Ik heb een SLV 12 volt gewikkelde transformator die bromt. Hij is juist belast, Wanneer ik hem ruil voor eenzelfde bromt deze ook. Dit komt hoogstwaarschijnlijk doordat hij in een 220v hotel schakeling is opgenomen. Kan ik hier iets aan doen ? Dank voor het antwoord.

Reactie geplaatst op 2-3-2021 11:25:02 door SLV Nederland

Hallo Laurens Vos, dank voor je vraag. Nee, hier kun je niet direct iets aan doen. Afhankelijk van het type lichtbron dat is aangesloten op de c-trafo, zou je misschien een e-trafo kunnen toepassen. Je zou dan eerst moeten nazien of de lichtbron ook geschikt is voor een e-trafo.

Reactie geplaatst op 5-8-2021 19:32:28 door Richard S
Beste SLV, Uit het filmpje begrijp ik dat als de verlichting naar behoren werkt, er geen elektrisch probleem is. En wat kun je dan doen aan een magnetisch veld? Mijn conventionele trafo deed 20 jaar lang onhoorbaar zijn werk voor de kabelverlichting in mijn kelder. Hij is nu verplaatst, van de onderkant van een betonnen vloer naar een bakstenen muur. Dezelfde lampen zijn aangesloten, maar nu is er een bijzonder hinderlijke brom. De enige verschillen met de oude situatie zijn: - een ander lichtpunt (op dezelfde groep) - kortere kabels (4 ipv 9 meter) - één nieuwe kabel is niet origineel, van staal, en heeft mogelijk een kleinere diameter dan de andere. Waar denk jij als expert nu aan? De lampjes branden prima, maar ik krijg hoofdpijn van de brom… alvast dank voor een antwoord!

Reactie geplaatst op 19-8-2021 08:00:54 door SLV Nederland

Beste Richard S. Het is helaas giswerk, waardoor de c-trafo na 20 jaar nu wel is gaan brommen. Misschien dat de componenten door het verplaatsen toch beïnvloed zijn, waardoor bij herinstallatie nu toch iets aan geluid wordt geproduceerd? Misschien is het brommen een resonerend geluid dat ontstaat doordat het koud op een stenen ondergrond staat? Dit zou misschien door rubberen onderleggers/pootjes verholpen kunnen worden. Wellicht gaat de c-trafo het wel begeven na 20 jaar, dat zou ook nog kunnen. Wel netjes dat die het zolang heeft volgehouden.

Reactie geplaatst op 19-9-2022 08:17:59 door Peter
Goedemiddag. De trafo in mijn halogeenlamp bromt enorm als de lamp wordt gedimd, De lamp bestaat uit 16 lampjes van 10 watt. De trafo is een Osram halotronic 105/230-240, 35-105 watt. Zou vervanging van de trafo door een ander model de oplossing kunnen zijn? Bij voorbaat dank, Peter

Reactie geplaatst op 19-9-2022 08:18:44 door SLV Nederland
Hallo Peter, Hartelijk dank voor je vraag. Is de configuratie die je beschrijft origineel altijd zo geweest, of is deze trafo er later in gezet? Wanneer de 16 lichtbronnen á 10 watt ingeschakeld worden, belast je de trafo met 160 watt. Terwijl de maximale belasting van de trafo volgens de specificaties 105 watt is. Ik kan me voorstellen dat daar de oorzaak van het probleem ligt.

Reactie geplaatst op 19-9-2022 14:41:34 door Peter
Dank voor je antwoord, wat een sympathieke service. De trafo is inderdaad later door een elektricien aangebracht. Toch begrijp ik het niet helemaal: de trafo bromt juist bij het dimmen, vanaf een bepaalde grens. Dan zou je verwachten dat hij met die 160 watt geen probleem heeft, maar juist met minder aangevoerde stroom… Zou ik het probleem oplossen door de halogeenlampen te vervangen door led (eventueel met een andere trafo)?

Reactie geplaatst op 19-9-2022 14:42:18 door SLV Nederland
Hallo Peter. De trafo zo het liefst iets overcapaciteit moeten hebben, bijvoorbeeld 200W. Ook al wordt de trafo in een gedimde toestand gebruikt, kan de elektronica elke keer bij opstarten een overbelasting krijgen. 105VA t.o.v. 160VA dat nodig is, kan wel voor problemen zorgen op de lange termijn. Waar je over na kan denken is het feit dat halogeen lichtbronnen op termijn uitverkocht raken (ze mogen niet meer worden geproduceerd) en je dan alsnog een overstap naar LED zou moeten gaan maken. Buiten het feit dat je met het gebruik van LED lichtbronnen energie gaat uitsparen. De LED lichtbronnen en trafo en dimmer dienen goed op elkaar afgestemd te zijn (qua vermogen en qua dimtechniek) dus je zult dan ook met een nieuwe trafo moeten gaan werken. We kunnen je hier eventueel in adviseren.

Reactie geplaatst op 16-11-2022 11:50:36 door Bert Schaaf
mijn vraag: ik heb een lamp die aan en uitgaat als ik mijn hand langs de sensor beweeg, echter als hij uit is zoemt hij en als ie aan is niet, wat kan dat zijn? Boven lees ik dat ze voornamelijk zoemen bij aan staan en dimmen. Heeft u voor mij een antwoord?

Reactie geplaatst op 18-11-2022 08:35:29 door SLV Nederland

Hallo Bert,

Allereerst hartelijk dank voor je bericht via ons online kennisplatform. Het klinkt als dat de lamp en de trafo niet goed op elkaar zijn afgestemd of wellicht van een mindere kwaliteit zijn. Wordt de lamp alleen maar volledig in- of uitgeschakeld? Of is er ook een dim-mogelijkheid? Wellicht is ook de sensor van invloed, we weten nu natuurlijk niet op welke wijze deze elektrotechnisch schakelt. Wordt er de praktijk “terug gedimd tot 0%” of wordt de uitgang echt potentiaal-vrij geschakeld? Zoals in ons artikel omschreven zien we vaak dat juist bij onvoldoende (of geen) belasting de trafo het meest geluid maakt.

Om je vraag optimaal te kunnen beantwoorden, zouden we eigenlijk moeten kunnen zien welke specificaties de lichtbron, de sensor en de trafo hebben.

Reactie geplaatst op 6-12-2022 08:50:52 door Ronald
Hallo SLV. Ik heb ook een trafo die zoemt bij het dimmen van een plafondlamp met 12 halogeenlampen van 10W voor 12V. De dimmer is voor 100W, maar ook geschikt voor LED. Er zit een klein schakelaartje in voor fase-aansnijding of fase-afsnijding. Maakt het nog iets uit in welke stand deze schakelaar staat?

Reactie geplaatst op 8-12-2022 11:43:06 door SLV Nederland

Hallo Ronald,

Wanneer je 12 halogeenlampen van 10W gebruikt, is de totale belasting 120W. Dat zou betekenen dat je de 100W dimmer aan het overbelasten bent. Wat voor trafo heb je er tussen zitten? Of je de dimmer moet instellen op fase-aansnijding of fase-afsnijding is afhankelijk van de trafo die je gebruikt en wat die voor dimtechniek accepteert. Hierop staan eventueel dimmer-logo’s met een “C” (fase-afsnijding) of “L” (fase-aansnijding). Fase aan- en afsnijding zijn verschillende technieken die niet zonder meer uit te wisselen zijn. Is de trafo zelf wel dimbaar?

Reactie geplaatst op 1-1-2023 13:11:27 door Anton Verstraeten
Hallo SLV, als eerste, gelukkig nieuwjaar! Ik heb een oudere pick-up die ik gisteren weer eens probeerde te gebruiken. Als ik de stekker in het contact steek begint de pick-up te grommen. Dat deed hij anders nooit😉. k heb hem opengemaakt en hoor dat het de trafo is. Wat kan ik daar aan doen? De trafo vervangen? Het is een aristona pick-up uit de jaren 60 vorige eeuw denk ik.

Reactie geplaatst op 9-1-2023 11:55:40 door SLV Nederland

Hallo Anton, hartelijk dank voor je bericht. Je schrijft je bericht op een kennisplatform voor verlichting. Wij zijn niet direct bekend met de werking van trafo's in andere apparatuur dan verlichting. Maar ik kan me voorstellen dat de trafo inderdaad aan vervanging toe is, om soortgelijke redenen als in het artikel beschreven. Bijvoorbeeld door het verouderen van de lak tussen de spoel en het blik.

Reactie geplaatst op 3-6-2023 23:24:16 door Werner
Hallo. Ik heb een vreemd probleem. Ik heb een LED ring welke 1 jaar oud is en boven de eettafel hangt. Nu hebben we een verbouwing gehad en de lamp (met bijhorende dimmer) verhuisd naar de andere kant van de kamer. Nu ineens zoemt de transformator erg duidelijk (voorheen nooit gedaan). Het enige wat anders is in deze situatie is het aansluitpunt en de kabel welke dicht langs de transformator loopt bij de ophanging (voorheen zat er geen kabel tussen, hij zat toen rechtstreeks in het aansluitpunt). Kan het zoemen komen van de extra kabel (ongeveer 50 cm) die dicht langs de trafo loopt?

Reactie geplaatst op 6-6-2023 09:42:08 door SLV Nederland

Hallo Werner,

Allereerst hartelijk dank voor je bericht! Zoemende trafo’s hangt vaak samen met fase dimmen. We kunnen diverse scenario’s bedenken voor je probleem:

de instellingen van de dimmer zijn gewijzigd
tijdens de verplaatsing heeft de driver een tik gehad waardoor de spoel is losgekomen
de driver hangt los of is geplaatst in een holle ruimte waardoor het geluid wordt versterkt (klankkast)
het omgevingsgeluid in deze ruimte is lager, waardoor het geluid meer opvalt
misschien dat de kabel tegen het huis van de driver aanligt en dat daardoor de trilling hoorbaar is

Je zou een aantal zaken kunnen testen:

de bekabeling wijzigen (langer of korter maken) - wordt het geluid dan anders?
wellicht is het mogelijk om een andere / betere driver of dimmer toe te passen?

We horen graag of het gelukt is!

Reageren op dit artikel

Geen blog missen?

Blijf net als vele anderen geïnformeerd over alle nieuwe artikelen, video's en podcasts dankzij de gratis nieuwsbrief die periodiek per e-mail verstuurd wordt.

Gratis. Je privacy is 100% gegarandeerd.

Even sparren met een lichtadviseur?

Je kunt direct online een meeting inplannen met een van onze lichtadviseurs. Of het nu gaat om een korte vraag, het (vrijblijvend) introduceren van een offerte-aanvraag of iets anders; we staan graag voor je klaar!

Heb je nog (andere) vragen?

Is jouw vraag met de informatie op pagina niet of niet volledig beantwoord? Of staat je vraag of onduidelijkheid misschien nog niet in onze Kennisbank? Neem dan contact op met onze verlichtingsexperts.

Hulp bij verlichting

Onze Kennisbank bevat tientallen veelgestelde vragen en thema's rondom de projectmatige toepassing van verlichting.

Nieuw project? Wij verlichten jouw werk!

Bij de toepassing van verlichting in woningen, kantoren, winkels of horeca is een lichtplan steeds vaker een vereiste van het project. Dit vraagt om specifieke kennis die niet iedereen heeft.

Lees hier hoe je ontzorgt kunt worden...

Blijf op de hoogte met de gratis nieuwsbrief!

Wil je nooit meer een artikel, video of podcast missen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief van Hulpbijverlichting.nl.

Deze website wordt onderhouden door:

SLV Nederland
Kazernestraat 19
5928 NL Venlo

www.slv.com

Wij respecteren je privacy:
lees hier onze privacy verklaring