Wie kent het niet; je schakelt de verlichting in, vaak in combinatie met een dimmer en je hoort een vervelende brom of zoem. Waar komt die vandaan en wat doe je eraan?
Met een transformator zorg je ervoor dat de ene wisselspanning (bijvoorbeeld 230 VAC~) wordt omgezet in een andere wisselspanning (bijvoorbeeld 12 VAC~). Hiervoor zijn in een trafo twee ijzeren kernen aanwezig, die zijn omwikkelt met draad. We noemen dit de "spoelen". De spoelen zitten in elkaars magnetisch veld. Dat magnetisch veld wordt opgewekt door wisselstroom. De wisselstroom in de ene spoel wekt volgens de wet van Lenz een een spanning op in de andere spoel. Transformators worden bij veel elektronische apparaten toegepast, waaronder verlichting.
Bekijk ook: Wat is het verschil tussen een trafo, een voeding en een led driver?
Er zijn twee verschillende soorten trafo’s: conventionele trafo's en elektronische trafo’s. Een brommend, zoemend geluid of trilling kan per trafo-soort verschillende oorzaken hebben. Laten we voorop stellen: een trafo maakt altijd geluid. Maar in sommige gevallen is dat op een niveau dat het goed hoorbaar en storend is. Daarbij nemen we aan dat de trafo zelf verder geen (ander) defect vertoont, en de verlichting gewoon goed functioneert en niet knippert of iets dergelijks.
Brommen of zoemen van een transformator kan uiteraard met de (bouw)kwaliteit van het product te maken hebben. Wikkelingen op de spoel die (te) los zitten, onvoldoende lak tussen spoel en blik, een behuizing ("blik") die niet stijf genoeg dichtzit. Het kan er toe leiden dat een trafo vanaf dag 1 geluid maakt. In feite hoor je dan de 50 Herz van ons lichtnet.
Het brommen of zoemen van trafo’s wordt veroorzaakt door trillingen. Indien het geluid bij een conventionele trafo’s niet te herleiden is naar een bepaald defect, kan het geluid ontstaan door een magnetisch veld. Het magnetisch veld ontstaat in de behuizing van het armatuur.
Het kan zijn dat onder invloed van temperatuur (warmte) de laklaag tussen de spoel en het blik is verdroogd of verhard, waardoor er speling komt tussen de spoel en het blik. Met trillingen tot gevolg. In zo'n geval kun je met een kwast wat nieuwe schellak tussen spoel en blik aan te brengen.
Tevens zou het kunnen ontstaan door een "bewegend" bevestigingsoppervlakte zoals een woning met een houten dek. Een verlaagd plafond kan als "klankruimte" dienen, die het zoemen van een trafo versterkt. Doormiddel van rubbers kun je de bewegingen dempen of uiteraard een stevigere bevestigingsoppervlakte te gebruiken.
Mocht een elektronische trafo brommen of zoemen, dan duidt meestal op een onvolledige minimale belasting van de trafo. In de meeste gevallen zorgt de minimaal belasting van de elektronische trafo ervoor dat het geluid verdwijnt.
Je kunt uiteraard altijd contact opnemen met de Technical Customer Service van SLV Nederland. Je kunt er ook voor kiezen om onder dit artikel je vraag of opmerking in de reacties te plaatsen.
Hallo Laurens Vos, dank voor je vraag. Nee, hier kun je niet direct iets aan doen. Afhankelijk van het type lichtbron dat is aangesloten op de c-trafo, zou je misschien een e-trafo kunnen toepassen. Je zou dan eerst moeten nazien of de lichtbron ook geschikt is voor een e-trafo.
Beste Richard S. Het is helaas giswerk, waardoor de c-trafo na 20 jaar nu wel is gaan brommen. Misschien dat de componenten door het verplaatsen toch beïnvloed zijn, waardoor bij herinstallatie nu toch iets aan geluid wordt geproduceerd? Misschien is het brommen een resonerend geluid dat ontstaat doordat het koud op een stenen ondergrond staat? Dit zou misschien door rubberen onderleggers/pootjes verholpen kunnen worden. Wellicht gaat de c-trafo het wel begeven na 20 jaar, dat zou ook nog kunnen. Wel netjes dat die het zolang heeft volgehouden.
Hallo Bert,
Allereerst hartelijk dank voor je bericht via ons online kennisplatform. Het klinkt als dat de lamp en de trafo niet goed op elkaar zijn afgestemd of wellicht van een mindere kwaliteit zijn. Wordt de lamp alleen maar volledig in- of uitgeschakeld? Of is er ook een dim-mogelijkheid? Wellicht is ook de sensor van invloed, we weten nu natuurlijk niet op welke wijze deze elektrotechnisch schakelt. Wordt er de praktijk “terug gedimd tot 0%” of wordt de uitgang echt potentiaal-vrij geschakeld? Zoals in ons artikel omschreven zien we vaak dat juist bij onvoldoende (of geen) belasting de trafo het meest geluid maakt.
Om je vraag optimaal te kunnen beantwoorden, zouden we eigenlijk moeten kunnen zien welke specificaties de lichtbron, de sensor en de trafo hebben.
Hallo Ronald,
Wanneer je 12 halogeenlampen van 10W gebruikt, is de totale belasting 120W. Dat zou betekenen dat je de 100W dimmer aan het overbelasten bent. Wat voor trafo heb je er tussen zitten? Of je de dimmer moet instellen op fase-aansnijding of fase-afsnijding is afhankelijk van de trafo die je gebruikt en wat die voor dimtechniek accepteert. Hierop staan eventueel dimmer-logo’s met een “C” (fase-afsnijding) of “L” (fase-aansnijding). Fase aan- en afsnijding zijn verschillende technieken die niet zonder meer uit te wisselen zijn. Is de trafo zelf wel dimbaar?
Hallo Anton, hartelijk dank voor je bericht. Je schrijft je bericht op een kennisplatform voor verlichting. Wij zijn niet direct bekend met de werking van trafo's in andere apparatuur dan verlichting. Maar ik kan me voorstellen dat de trafo inderdaad aan vervanging toe is, om soortgelijke redenen als in het artikel beschreven. Bijvoorbeeld door het verouderen van de lak tussen de spoel en het blik.
Blijf net als vele anderen geïnformeerd over alle nieuwe artikelen, video's en podcasts dankzij de gratis nieuwsbrief die periodiek per e-mail verstuurd wordt.
Gratis. Je privacy is 100% gegarandeerd.
Je kunt direct online een meeting inplannen met een van onze lichtadviseurs. Of het nu gaat om een korte vraag, het (vrijblijvend) introduceren van een offerte-aanvraag of iets anders; we staan graag voor je klaar!
Is jouw vraag met de informatie op pagina niet of niet volledig beantwoord? Of staat je vraag of onduidelijkheid misschien nog niet in onze Kennisbank? Neem dan contact op met onze verlichtingsexperts.
Onze Kennisbank bevat tientallen veelgestelde vragen en thema's rondom de projectmatige toepassing van verlichting.
Nieuw project? Wij verlichten jouw werk!
Bij de toepassing van verlichting in woningen, kantoren, winkels of horeca is een lichtplan steeds vaker een vereiste van het project. Dit vraagt om specifieke kennis die niet iedereen heeft.
Lees hier hoe je ontzorgt kunt worden...
Blijf op de hoogte met de gratis nieuwsbrief!
Wil je nooit meer een artikel, video of podcast missen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief van Hulpbijverlichting.nl.
Deze website wordt onderhouden door:
SLV Nederland
Kazernestraat 19
5928 NL Venlo
Wij respecteren je privacy:
lees hier onze privacy verklaring
© Copyright 2023 by SLV Nederland